Als bedrijfshulpverlener handel je bij het verlenen van Eerste Hulp altijd volgens de
volgende vijf punten en in deze volgorde:
1. let op gevaar;
2. ga na wat er is gebeurd en wat het slachtoffer mankeert;
3. stel het slachtoffer gerust en zorg voor beschutting;
4. zorg voor deskundige hulp;
5. help het slachtoffer op de plaats waar hij ligt of zit.
* beschadiging van de huid
* mogelijk beschadiging van spieren en pezen
* uitwendig bloedverlies, afhankelijk van de ernst van de wond
* infectiegevaar doordat de natuurlijke barriere van het lichaam doorbroken is
* kleine en oppervlakkige wonden kunnen, indien nodig, worden schoongespoeld met lauw, zachtstromend water
* gebruik eventueel chloorhexidine om de omgeving van de wond te ontsmetten
* dek de wond steriel af
* laat indien nodig het gewonde lichaamsdeel rust en steun geven
* grotere en/of diepere wonden
* zichtbare spieren, pezen of botten
* een wond die niet schoon te krijgen is
* in de wond vastzittende voorwerpen (nooit zelf verwijderen!)
* wonden die maar niet willen genezen
Wonden die nog door een arts gezien moeten worden, alleen afdekken! Gebruik geen jodium, betadine of soortgelijke producten, omdat deze het wondweefsel verkleuren.
Als er bloed door een wonddekverband heen komt, leg dan een wonddrukverband aan.
* Stelp de bloeding door druk op de wond uit te oefenen (slachtoffer kan zelf druk uitoefenen)
* dek de wond steriel af
* doe de vinger(-top) in een steriel gaasje in een plastic zakje
* doe dit zakje in een grotere zak met water en ijs
* breng de vinger(-top) nooit direct in contact met ijs!
* als er geen ijs beschikbaar is, verpak de vinger(-top) dan alleen in steriel gaas, een snelverband of een schone theedoek
We onderscheiden drie gradaties brandwonden:
* rode verkleuring van de huid
* pijnlijk
* (licht) gezwollen
* droge huid
* rode verkleuring van de huid
* pijnlijk
* (licht) gezwollen
* droge huid
* blaren
* zwarte verkleuring van de huid bij verbranding door vuur of electriciteit
* wit/grauwe of geel/grauwe verkleuring van de huid bij verbranding door stoom of hete vloeistof
* de kern van de verbranding is pijnloos door schade aan de zenuwuiteinden
* Vuur
* Hete voorwerpen
* Hete vloeistoffen
* Inademen van hete gassen en dampen
* Elektriciteit
* Straling
* Chemische stoffen
* Andere oorzaken zoals radioactiviteit
* infectiegevaar bij beschadiging van de huid, doordat de natuurlijke barrière van de huid is doorbroken
* shock door ernstig vochtverlies uit de brandwond
* onderkoeling, doordat het temperatuur regulerend vermogen van de huid is aangetast
Brandwonden kunnen verder leiden tot een extra belasting van het lichaam, die zich uit door bijvoorbeeld;
* verminderde eetlust
* misselijkheid
* snelle hartslag
* snelle ademhaling
* koorts
* vermoeidheid
* slechte concentratie
Start direct met koelen!
Doe dit met lauw, zacht stromend water en laat dat van bovenaf over het lichaamsdeel langs de wond stromen.
Neem bij grote 1e graads brandwonden contact op met de huisartsenpost indien een groot gedeelte van de huid gezwollen is, of als het slachtoffer last heeft van ziekteklachten zoals koude rillingen, koorts, misselijkheid, braken, hoofdpijn of hartkloppingen.
Bij grote 2e en 3e graads brandwonden moet direct 1-1-2 gebeld worden.
Oogletsel kan op verschillende manieren ontstaan. Enkele voorbeelden van mogelijke oorzaken zijn:
* vuil in het oog
* een loszittend, vast deeltje in het oog
* een vastzittend, vast deeltje in het oog, zoals een metaalsplinter
* doordringend letsel door een groter voorwerp dan een splinter
* bijtende (chemische) stof
* verbranding, al dan niet chemisch
* UV straling, zoals van een zonnebank, felle lampen of lasapparatuur
* stomp letsel door een klap tegen het oog, bijvoorbeeld een bal, tak of vuist
Oogletsels kunnen de volgende uiterlijke kenmerken vertonen:
* rood
* tranen
* vervormde pupil
* bloeding in of rondom het oog
* zwellling rondom het oog
Slachtoffers knijpen vaak met een oog, klagen over verminderd zicht. Het oog kan ook pijnlijk zijn, slachtoffers kunnen onrustig of zelfs angstig zijn.
De aanpak bij een oogletsel is afhankelijk van de aard van het letsel. Ga bij twijfel naar een huisartsenpost of bel 1-1-2.
Zorg er in ieder geval voor, dat het slachtoffer niet in de ogen wrijft.
* laat eventuele voorwerpen in het oog zitten!
* bel bij een doordringend letsel 1-1-2
* laat eventuele contactlenzen zitten
* dek het gewonde oog af, bijvoorbeeld met een bekertje o.i.d.
* laat het andere oog met de hand afdekken op weg naar de huisarts of spoedeisende hulp, hierdoor beweegt het gewonde oog minder
* verwijder een loszittend vuiltje wanneer het op het oogwit zit, met een puntje van een steriel gaasje door het voorzichtig naar de dichtstbijzijnde
ooghoek te wrijven.
* spoel een oog waarin chemicaliën terecht zijn gekomen tenminste een half uur, van de binnenste naar de buitenste ooghoek
Laat het slachtoffer zitten en stel hem gerust. Laat het slachtoffer zelf eventuele sieraden afdoen, schoen en sok uittrekken. Indien nodig kunt u hierbij helpen.
Begin met het koelen van de verwonding gedurende 10 tot 20 minuten. Leg bij een verstuiking een steunverband aan. Ook daarna kan herhaald koelen helpen de
zwelling en daarmee de pijn te verminderen.
We kennen twee soorten botbreuken: gesloten en open breuken. Hierbij is de samenhang van het bot geheel of gedeeltelijk doorbroken.
* Pijn
* Zwelling
* Functieverlies, minder of helemaal niet bewegen
* Soms abnormale stand van getroffen ledemaat
* Inwendige bloeding
Bel bij een beenbreuk 1-1-2
* stabiliseer het getroffen lichaamsdeel om verdere beweging te voorkomen
* zorg er bij een beenbreuk voor, dat de voet niet kan omklappen
* laat het slachtoffer bij een gebroken arm, deze zelf steun geven in een voor hem zo comfortabel mogelijke houding
* Pijn
* zwelling
* functieverlies, minder of helemaal niet bewegen
* soms abnormale stand van getroffen ledemaat
* uitwendige bloeding
* bij een open botbreuk bestaat gevaar voor infectie
Bel bij een beenbreuk 1-1-2
* stabiliseer het getroffen lichaamsdeel om verdere beweging te voorkomen
* zorg er bij een beenbreuk voor, dat de voet niet kan omklappen
* laat het slachtoffer bij een gebroken arm, deze zelf steun geven in een voor hem zo comfortabel mogelijke houding
* knip eventueel kleding weg indien nodig
* geef druk op de wond om de bloeding te stelpen, indien nodig
* oefen geen druk uit op uitstekende botdelen, oefen druk uit naast de wond aan weerszijden van het botdeel!
* dek de wond losjes af met steriel gaas of een wondkompres en zet dit vast met kleefpleister
Een sleutelbeenbreuk kan veroorzaakt worden door bijvoorbeeld een val en is soms moeilijk te zien door bijvoorbeeld zwelling of een bloeduitstorting.
* de schouder hangt af en iets naar voren
* bewegen van de schouder is zeer pijnlijk
* het slachtoffer houdt de arm dicht tegen zich aan
Zorg ervoor dat de arm zo min mogelijk beweegt, eventueel kunt u de arm fixeren in de stand waarin het slachtoffer hem houdt. Breng het slachtoffer naar de huisartsenpost.
Hierbij is sprake van een abnormale stand ten opzichte van elkaar, van twee boteinden in een gewricht.
* het lichaamsdeel staat of hangt ter hoogte van het gewricht in een abnormale stand
* het lichaamsdeel is minder of helemaal niet te gebruiken
* zwelling op de plaats van de ontwrichting
Wervelletsel kan optreden ten gevolge van een val van hoogte, een aanrijding of ander ongeval, een zwaar voorwerp dat op het hoofd valt, of een duik in ondiep water.
Een gebroken wervel kan het ruggenmerg beschadigen, het is dus zaak dat het slachtoffer zo min mogelijk beweegt! Wel bewegen kan verlamming tot gevolg hebben.
* pijn in nek of rug
* slachtoffer kan hoofd niet of nauwelijks bewegen
* tintelingen in benen en voeten
* gevoelloosheid
* verlammingen van benen en voeten
* Bel 1-1-2
* laat het slachtoffer liggen zoals aangetroffen
* zorg dat het slachtoffer NIET beweegt
* zorg dat omstanders het slachtoffer met rust laten
* bescherm het slachtoffer eventueel tegen kou
* blijf bij het slachtoffer en wacht op professionele hulpverlening
Wanneer het slachtoffer vermoedelijk wervelletsel heeft, laat hem dan zoveel mogelijk in dezelfde houding liggen. Echter, wanneer het slachtoffer bewusteloos raakt moet de ademweg vrij gehouden worden. Als het slachtoffer stopt met ademhalen, moet hij op de rug gedraaid worden om met de reanimatie te kunnen starten. Doe dit bij voorkeur met hulp, en zo voorzichtig mogelijk waarbij de wervelkolom zoveel mogelijk recht gehouden wordt. Reanimeren gaat voor wervelletsel!